Szacuje się, że diagnostyka endometriozy trwa nawet 10 lat! A w Polsce może na nią cierpieć nawet 2 000 000 osób! Z tego artykułu dowiesz się jakie są objawy endometriozy, jak wygląda diagnostyka oraz jakie metody leczenia aktualnie są wykorzystywane. Zapraszam do endo lektury!

Endometrioza – co to?

Endometrioza, to choroba estrogenozależna, która polega na migracji błony śluzowej macicy poza miejsce jej normalnego występowania. Ogniska endometriozy mogą występować między innymi:

• na jajnikach i jajowodach,
• w mięśniu macicy,
• na pęcherzu moczowym i moczowodach,
• w pochwie,
• na odcinku jelita grubego,
• wątronie,
• w mózgu,
• płuca,
• przeponie,
• na otrzewnej / pozaotrzewnowo.

Co ważne – zwykle endometriozie występującej nietypowych miejscach towarzyszy również endometrioza w obrębie miednicy.

Choroba może trwać od pierwszej miesiączki, aż do menopauzy. Jej objawy mogą znacznie utrudniać życie i zajście w ciążę, dlatego jeśli Twój stan zdrowia Cię niepokoi, to udaj się do dobrego lekarza, który specjalizuje się konkretnie w diagnostyce endometriozy.

Znajdziesz takich specjalistów na stronach Fundacji kobiet chorujących na endometriozę oraz na specjalistycznych forach i grupach w social mediach.

Nie do końca poznano przyczyny rozwoju endometriozy, ale czynniki, które zwiększają ryzyko choroby to m.in:

• wczesny wiek pierwszej miesiączki,
• endometrioza w wywiadzie rodzinnym,
• kobiety w wieku rozrodczym,
• krótkie cykle (poniżej 27 dni),
• operacja w obrębie macicy (np. cięcie cesarskie)

Endometrioza – objawy

Nasilenie objawów endometriozy oraz prawdopodobieństwo jej rozpoznania – wzrasta wraz z wiekiem. Niektóre kobiety nie mają żadnych objawów. Ale u większości występuje przewlekły ból.

Do objawów endometriozy zalicza się m.in.:

• ból brzucha przed i w trakcie miesiączki,
• obfite miesiączki,
• dominujące skrzepy w krwawieniu miesiączkowym,
• nieregularne cykle miesiączkowe,
• bóle owulacyjne,
• ból w okolicy krzyżowej kręgosłupa,
• bóle jelit,
• ból pęcherza,
• ból w trakcie stosunku płciowego lub po nim,
• bolesne oddawanie moczu
• bóle w trakcie wypróżniania,
• biegunki i/lub zaparcia.

Najczęstszym objawem jest ból o różnym nasileniu. W tym szacuje się, że bolesne miesiączkowanie dotyka nawet 80% kobiet chorujących na endometriozę!

Natomiast jego siła nie zależy od rozległości zmian chorobowych. Ból jest wywoływany tworzeniem się zrostów na skutek:

• stanu zapalnego,
• odkładaniu się składników morfotycznych krwi w ogniskach endometriozy,
• naciekaniem włókien nerwowych.

Inne możliwe objawy:

• zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej (insulinooporność, hiperinsulinemia),
• niepokój i stany depresyjne,
• objawy ze strony układu pokarmowego np. wzdęcia, nudności, wymioty, krew w kale, krew odbytu,
• krwiomocz,
• chroniczne zmęczenie,
• pogorszenie jakości snu.

Endometriozie mogą towarzyszyć inne choroby np.

• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• zespół jelita drażliwego (IBS),
• zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO / IMO),
• celiakia / nietolerancja glutenu
• niedoczynność tarczycy,
• zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej.

Endometrioza a ciąża

Często to właśnie problem z zajściem w ciążę skłania kobietę do szukania przyczyny swoich problemów. Endometrioza nie oznacza bezpłodności, ale może znacznie wydłużyć czas starania o potomstwo.

Szacuje się, że około 25-50 % kobiet ze zdiagnozowaną niepłodnością ma endometriozę. 30-50 % kobiet chorych na endometriozę jest niepłodnych.

Endometrioza – leczenie

Endometrioza jest chorobą przewlekłą. Plan leczenia powinien być dopasowany dla każdej kobiety indywidualnie w zależności od objawów, wieku, płodności i stopnia zaawansowania choroby.

Endometriozę dzieli się na na:

• I i II stadium: stan zapalny, który utrudnia implantację zarodka, ale także zwiększona produkcja prostaglandyn, cytokin, makrofagów, komórek NK
• III i IV stadium: niepłodność związana z występowaniem zrostów, niedrożnością jajowodów.

Do metod leczenia endometriozy należy:

• laparoskopia (narzędzie diagnostyczne i lecznicze),
• farmakoterapia – leki przeciwbólowe i hormonalna terapia zastępcza,
• dieta o charakterze przeciwzapalny,
• suplementacja.

Najczęściej sugeruje się połączenie kilku metod leczenia. Leczenie chirurgiczne endometriozy, a następnie farmakologiczne może wydłużyć okres bez bólu (lub zmniejszenia bólu) w porównaniu z jedynie samą operacją.

W kontekście zmniejszania objawów bólowych wszystkie wyżej wymienione terapie zapewniały lepsze wyniki niż całkowity brak działania.

Do tej pory badania nie wykazały znaczących różnic w skuteczności terapii zachowawczych i chirurgicznych.

Także żadna jedna metoda nie wydaje się wyraźnie lepsza od drugiej. Stąd tak ważne jest indywidualne dopasowanie procesu leczenia dla każdej kobiety zmagającej się z endometriozą.

Czym grozi nieleczona endometrioza?

Nieleczona endometrioza, to najczęściej niezdiagnozowana endometrioza.

Zdarza się też czasami, że leczenie przebiega nieprawidłowo. Wtedy kobieta jest narażona na:

• niepłodność,
• przewlekły ból,
• zmiany anatomiczne,
• krew w moczu i stolcu,
• anemię,
• ból podczas współżycia,
• depresję i stany lękowe.

Ważnym elementem w złagodzeniu objawów endometriozy jest dieta i suplementacja. Dlatego zapraszam Cię do kolejnego artykułu, w którym poruszę te kwestie!

Bibliografia:

1. Bulleti C. i wsp.: Endometriosis and infertility, J Assist Reprod Genet. 2010 Aug; 27 (8): 441-447. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2941592
2. Alicja Bednarowska-Flisiak, Małgorzata Bińkowska, Romuald Dębski ,,Endometrioza – co nowego?’’
3. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i metod leczenia endometriozy, Ginekol Pol. 2012, 83, 871-876
4. Parasar P, Ozcan P, Terry KL. Endometriosis: Epidemiology, Diagnosis and Clinical Management. Curr Obstet Gynecol Rep. 2017 Mar;6(1):34-41. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5737931/ [dostęp online: 13.07.2023]